Солардың бірі – Елтай ауылдық округіне қарасты Исаев ауылында орналасқан «Shakh Eco Food» кешені. Мұнда жылына гектарынан 300 тоннаға дейін қызанақ пен қияр өнімі алынуда. Таяуда Kazbusiness club мүшелері аталған өндіріс орнына барып, бұл бағыттың да қыр-сырымен танысып қайтты.
Бұған дейін мейрамхана бизнесі мен бірқатар дүкендердің және мал шаруашылығы саласының жұмысын алға бастырып отырған кәсіпкер Гүлдана Кемелбекқызы «Байтерек» ҰБХ еншілес ұйымы «Аграрлық несие корпорациясы» АҚ-ның «Қарапайым заттар экономикасы» несиелеу бағдарламасы арқылы төмен пайызбен қарыз алып, кәсібін жандандырған.
Осы мақсатта 2020 жылы аталған елді мекеннен жалпы аумағы 20 гектарды алып жатқан 4 гектар жылыжай кешені сатып алады. Бір жылдан соң жанынан 4,7 гектар тағы бір кешен бой көтерді. Қазіргі уақытта тағы 6 гектар жылыжайдың құрылысы жүріп жатыр. Алғашқы жылыжай голландтық технология бойынша шыныдан, ал кейінгісі түрік технологиясы бойынша поликарбонаттан салынған.
Іс барысын жандандыру үшін кәсіпкер Түркиядағы сапарларының бірінде жылыжай жасайтын зауытқа арнайы барып, ірі компаниялардың бірі «BIG-SER construction» корпорациясымен ынтымақтасуға шешім қабылдаған.
Жылыжайды арнайы салынған блокты-модульді қазандық жылытады. Кешен жұмысын арнайы кезекшілер күндіз-түні қадағалайды. Тірі өсімдіктерді күтіп-баптауда жарық, жылу, су беру істері бір секундқа да тоқтамауы тиіс. Бұл жерде қазір елуге жуық адам жұмысқа тартылған. Олардың басым бөлігі Елтай ауылдық округі мен Жібек жолы ауылының тұрғындары. Барлығы арнайы көлікпен тасымалданады. Ал басқа облыстан жұмыс істеуге келгендер үшін жатақхана қарастырылған.
Бұл жерде бәрі автоматтандырылған. Жылыжай іші белгілі температураны, яғни 19 градусты сақтап отырады. Ауа температурасы салқын болғанда жылыту жүйесі іске қосылса, күн ысып кеткенде арнайы желдеткіштер қосылады. Қызанақ сабағын күннен қорғау мақсатында арнайы перде де автоматты түрде ашылып, жабылады. Суару жүйесі де технология жетістіктерімен жүзеге асады. Осының бәрін бақылап жүру үшін бір гектарға 5-6 адам жеткілікті.
– Біз қызанақтың «ping paradise» деген сортын ектік. Оның ерекшелігі – жыл 12 ай бойы өнім беріп тұрады. Одан бөлек өнімділігі күтіміне де байланысты. Жылыжай жұмысын түркиялық әріптестермізбен қатар еліміздің алдыңғы қатарлы ЖОО орындарында оқып, шет мемлекеттерде біліктілігін арттырған өз ісінің мамандары бақылып, бірлесе жұмыс істейді. Біздің қызанақ көшеттері жанға жайылып емес, жоғары өрмелеп өседі. Ол үшін жанындағы керек емес сабағын жұлып отырамыз. Өнім сапасы жақсаруы үшін жылыжай ішінде ұшып жүрген аралардың өзін сатып алып келдік. Көшеттерді жыл сайын жаңартып отырсақ, топырақты әр үш жылда бір рет қана ауыстырамыз – дейді өндіріс орнының басшысы.
Бүгінгі таңда екі жылыжайға 250 мыңға жуық бұта отырғызылған. Кешендегі бұталар он ай бойы жеміс береді. Содан кейін оларды алып тастау керек. Толық дезинфекция жасап, жаңа көшеттер отырғызылады. Топырақты алмастыратын кокос субстраты Шри-Ланкадан арнайы әкелінген және ол үш жылға жетеді.
Жылыжайға жауапты маман қазіргі таңда жиналған өнімді салып, экспорттауға даярлайтын кезде қағаз қорапшалардың тапшы екенін айтады. Отандық өнімге қолдау көрсету мақсатында кейбір қазақстандық өндіріс орындарынан әкелінген қораптардың сапасы сын көтермейтін көрінеді. Экспорт демекші, терілген қызанақтар мен қиярларға әсіресе Ресей елінен сұраныс жоғары. Бұдан бөлек, Алматы қаласының аймағындағы ірі базарлар көтерме бағада сатып алып отырады.
Жалпы, кәсіпкердің сөзіне сүйенсек, «Shakh eco food» шаруа қожалығының әрбір жаңа жобасы үлкен құндылыққа ие. Ең алдымен, бұл қоғамдық тамақтану және ауылшаруашылығы саласын дамытуға, еліміздің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, атап айтқанда, Алматы қаласының айналасында азық-түлік белдеуін құруға қосқан қомақты үлес. Тағы бір экономикалық құрамдас бөлігі – жаңа жұмыс орындарын ашу. Қазірдің өзінде «Шах» мейрамхана бизнесі және аспаздық желісінде 120-дан астам, тікелей жылыжайлар мен мал шаруашылығында 70-ке жуық адам еңбек етеді. Жаңа жылыжайлар салынып, тағы бір мейрамхана ашылған кезде жұмыс орындарының саны 300-ге дейін артады деп күтілуде.
