Әр адамға сай келетін шығындар тізімін назарыңызға ұсынамыз:
- Жинақтау қорына тым болмағанда ең төменгі мөлшерді, табысыңыздың 10%-ын, қарастырыңыз. Бұл сомада ақша БІРДЕН тиісті орнына жіберілуі керек.
- Пәтерақы, телефон, Интернетке кететін шығын. Қаласаңыз да, қаламасаңыз да бұл — төлеуіңіз қажет шығындар. Айлық түскенде, бірден осы қажеттіліктерге ақша бөліп қойыңыз.
- Ас-ауқатқа жұмсалатын шығын. Бұл да бірден есептелуі қажет. Әр күн сайын тамаққа шығарған шығынды жазып отырыңыз. Мейлінше, пайдалы әрі көлемі тым артық емес тағамдар алуға тырысыңыз. Түскі асты жұмысыңызға үйден алып келсеңіз, тіптен керемет. Себебі шығынның басты көзінің бірі — аста. Үйде дайындалған тамақ әлдеқайда арзан әрі үнемді болады.
- Киімдерге шығарылатын шығын. Гардеробыңызға қарап, тізім жасауға қысылмаңыз. Сатып алынуы керек қажетті киім, оның орташа бағасы және қанша уақытқа киілетіндігін жазып қойыңыз. Бұл тізім бір жылға жазылуы керек.
- Тұрмыстық заттарға арналған шығын. Күнделікті сабын, жуатын ұнтақ, тіс пастасы және т.б. — еріксіз қалтаңыздан белгілі сомада ақша бөлуді талап ететін шығын түрі. Оларды да есептеуді естен шығармаңыз.
- Жол, көлік қозғалысына кететін шығын. Көлікті сақтандыруға, жөндеуге кететін шығындарды алдын ала есептеп, бөліп қойған тиімді. Сондай-ақ бір айға шығатын шығынды жазып қойыңыз.
- Демалыс пен көңіл көтеруге арналған шығындар. Ақшаны тезірек жинау керек болса да, көңіл көтеруден түбегейлі бас тартпаңыз! Бұл күйзеліске алып келуі мүмкін. Сондай-ақ сіздің ақша жинауға деген мотивацияңызды солдыртып тастауы да ғажап емес. Жеткілікті түрде шығын шығаруға қорықпаңыз.
- Білім алуға жұмсалатын шығын. Әрдайым кәсіби жетіліп отыру үшін білім қажет. Оның болашаққа құйған инвестицияңыз екенін естен шығармаңыз. Пайдасы міндетті түрде қайтып келеді. Сол себепті білім алуға арнайы шығын шығаруға жүрексінбеңіз
- Күтпеген, жоспарда жоқ шығындар. Әрдайым күтпеген, тосын жағдайларға арнап аз көлемде, шамамен табысыңыздың 3-5%-ын, міндетті түрде бөліп қоюды да естен шығармаңыз.
