Биыл елімізде бидайдан рекордтық өнім жиналып, бағасы үштен бірге арзандаса да, дүкендердегі ұн мен нан өнімдерінің бағасы әлі сол қалпында. Мамандар бұған басты себеп тасымалдау бойынша темір жолдардың тозғанын алға тартты.
Олег Куртвапов зауыты тәулігіне 1200 тонна астықты ұн өндіреді. Дегенмен, кәсіпкердің айтуынша, диірмендер жұмыстың ең көп дегенде 60 пайызын істейді. Себебі ұн жөнелту үшін теміржол вагондарының сыйымдылығы өте аз екен.
“Биыл тасымалдауды мүлде орындамаған ҚТЖ. Темір жолдың жағдайы нашар. Пойыздар айлап-жылдап далада тұрып қалады. Сол себептен тауарларды жеткізу мерзімі айтарлықтай өсіп, вагондарды қамтамасыз ететін экспедиторлардың қызметтерінің құны өсті. Өйткені олар бұл кешігулердің орнын өтеуге мәжбүр”,- деді “Бест Костанай” ЖШС коммерциялық директоры Олег Құртвапов.
Кәсіпкер тозған теміржол рельстері 30 жылдан бері қажетті мөлшерде жаңартылмағанын алға тартты.
Ал ауыл шаруашылығы министрлігі мәселені шешу үшін Қазақстан қазір Дарбаза-Мақтаарал теміржол желісін салып жатқанын жеткізді. Бұл қазақ-өзбек шекарасындағы тасымалдау қабілетін арттырады.
“Бізге 3-4 миллион тонна сату керек, бұл анық. Сарығаш айрығы әбден тығыз, жаңа тармақ Өзбекстанға басқа жолмен, одан Тәжікстанға өтуге мүмкіндік береді. Жол 2025 жылға дейін аяқталады”,- деді Премьер-министрінің орынбасары Серік Жұманғарин.
Екінші себеп – Ресейден заңсыз астықтың орасан зор импорты мен транзиті. Мамандардың айтуынша, ол Қазақстанда тұтынылатын бидайдың үштен бірін құраған. Бұл арзан астық ел ішінде де бағаны түсіріп, бидайымызды Орталық Азия елдеріндегі дәстүрлі нарықтардан ығыстырған. Ал транзиттік тарифті төлемегендіктен мемлекетке келтірілген шығын жарты миллиард долларға жеткен. Контрабанданың жолын кесу үшін сәуір айында Ресейден жүк көліктерімен бидай әкелуге тыйым салған. Астық өңдеушілер одағының мәліметінше, бір апта ішінде қазақстандық ұн экспорты артып, соңғы 5 жылдағы ең үлкен көрсеткішке жетті. Бірақ заңсыз иммигранттардың барлығы бірдей ұсталмаған.
“Ішінара мемлекеттік монополиялар, соның ішінде ҚТЖ саласында демонополизацияны жүргізу қажет. Қазақстанға автокөлікпен бидай әкелуге тыйым салу жаздың соңына дейін созылады. Отандық шаруалар астық пен ұн көлемін экспортқа сатпақшы. Бірақ, ауылшаруашылық өндірушілерінің айтуынша, жоғары инфляция, жанар-жағармай мен теміржол қызметтерінің қымбаттауы одан пісірілген ұн мен нанның арзандауына мүмкіндік бермейді”,- деді Қазақстандық кәсіпкерлер және қызмет көрсету қауымдастығының басшысы Ермек Әбілдин.
