Кәдеге жарату алымы (утильсбор) – мемлекетке көлік құралдарын, сондай-ақ арнайы техниканы импорттаушылар, өндірушілер немесе сатып алушылар төлейтін тауарды кәдеге жарату үшін біржолғы төлем.
Қарапайым тілмен айтқанда, кәдеге жарату төлемі немесе утильсбор – бұл шетелден әкелінетін көліктер үшін салық. Бұл болашақта, көлік жарамсыз қалған кезде оны қайта өңдеуге жұмсалатын ақша.
Бүгінгі күні кәдеге жарату алымының түпкілікті сомасы бірнеше факторлардан құралады. Біріншіден, алымның базалық мөлшерлемесі – 50 АЕК немесе 153 150 теңге. Екіншіден, есептеу коэффициенті, ол – қозғалтқыш көлеміне және автомобиль санатына байланысты. Мысалы, 2,5 литрлік қозғалтқышы бар Toyota Camry көлігін әкелу кезінде кәдеге жарату алымы 1 531 500 теңгені құраса, 3,5 литрлік қозғалтқышы бар Toyota Camry үшін 3 522 450 теңге төлеуге тура келеді.
Айта кеткен жөн, былтыр Парламент отырысындағы сөзінде Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев утилизация мәселесін «ӨКМ Операторы» («Оператор РОП») жеке компаниясының жүргізетінін айтып, оны сынға алған. Президент тапсырмасынан кейін 2022 жылдың 18 қаңтары күні қабылданған жаңа қаулыға сәйкес утилизациялық алым құзыреті «Жасыл даму» АҚ мемлекеттік ұйымына берілді. Бүгінгі күні кәдеге жарату алымы осы мемлекеттік ұйымға төленеді. Сондай-ақ, өткен жылы кәдеге жарату алымының мөлшерлемесі 50%-ға төмендеген.
